Cá chạch đồng – Một miền ký ức tuổi thơ

Còn nhớ những ngày nắng nóng, ba thường mang giậm ra mấy con máng gần nhà bắt mớ chạch đồng về nấu củ chuối. Cái vị béo béo, thơm thơm của thịt chạch hòa cùng với vị chát, giòn sần sật của vị của chuối mới hấp dẫn làm sao. Rồi đến mùa lúa chín, nước cạn đồng khô từ những vũng bùn từng con chạch béo múp lại được bố đem kho tiêu, làm khô cá chạch ăn dần. Bây giờ hải sản có nhiều không thiếu nhưng con cá chạch của đồng quê vẫn là thứ đặc sản ngon nhất trong long tôi.

Cá chạch sống nhiều ở mương, rạch vì chúng có tập tục sống trong bùn. Nhưng đó là thời điểm mùa nước nổi, còn khi đồng khô nước cạn chúng lại di chuyển ra ao hồ, sông suối sinh sống. Vì ưa thích vùng nước tĩnh nên trong các tỉnh miền Tây An Giang là tập trung nhiều loài nhất. Gọi là cá nhưng thân cá trạch là khá thuôn dài, đầu và mỏ nhọn. Độ dài trung bình của loài này là 15cm, to bằng ngón tay cái và có lốm đốm chấm ở vùng sống đuôi. Theo nhiều người, cá chạch không chỉ bổ dưỡng mà còn có nhiều tác dụng chữa bệnh khác. Vì vậy, cứ đến mùa đánh bắt nhà nào nhà nấy nhất định phải để lại vài ba kg làm khô cá chạch dùng khi cần.

Cá chạch vốn dĩ có thịt dai chắc nên làm khô chỉ cần sơ chế qua vài thao tác đơn giản. Ngâm cá từ 15 đến 20 phút trong nước muối pha loãng (có thể thay bằng nước cốt chanh hoặc giấm) để loại bỏ chất nhớt, sau đó đem phơi khô dưới nắng vừa phải. Nếu các loài khô khác phải phơi nắng tốt, phơi hai ba nắng thì với cá chạch chỉ cần phơi một nắng cũng đủ. Tuy nhiên phải lưu ý phơi cá bằng rổ giá gỗ, không được dùng mâm hay chất liệu sắt thép để tránh khiến thịt cá chín. Kết quả thu được vẫn là thịt dai chắc không bị sát mà còn được sản phẩm khô cá chạch một nắng hấp dẫn.

Thưởng thức khô cá chạch ngon nên chiên vàng và chấm nước mắm me ăn cùng cơm tẻ, hoặc nhậu lai rai với dưa muối củ kiệu. Là một thực phẩm ngon, món ăn ngon nhưng khô cá chạch không có nhiều trên thị trường bởi loài này chỉ sống trong tự nhiên, khó nuôi công nghiệp được